Lăng Đồng Khánh – nơi bảo lưu nghệ thuật sơn son thếp vàng
Lăng Đồng Khánh là nơi bảo lưu nghệ thuật sơn son thếp vàng, nghệ thuật sơn mài bậc nhất Việt Nam. Điều đặc biệt của lăng chính là “mở đầu cho thời kỳ kiến trúc pha trộn Âu, Á, Tân, Cổ”. Lăng Ðồng Khánh hay còn gọi là Tư Lăng – lăng mộ của vua Đồng Khánh. Đây là một trong những quần thể di tích cố đô Huế được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới ngày 11-12-1993.
Vị trí và đường đến lăng Đồng Khánh
Vị trí lăng tẩm
Lăng Đồng Khánh được xây dựng trên vùng đất thuộc làng Cư Sĩ, nay thuộc thôn Thượng Hai, xã Thủy Xuân, thành phố Huế.
Nơi yên nghỉ của vị vua này mang vị thế chứa đựng tình cảm gia đình nồng ấm. Xung quanh lăng là vô số lăng mộ của bà con, gia quyến. Lăng Tự Đức – bác ruột và là cha nuôi; lăng Kiên Thái Vương – thân phụ; lăng bà Từ Cung – con dâu, vợ vua Khải Định; lăng bà Thánh Cung – vợ. Xa hơn là lăng Tá Thiên Nhân – bà cố nội, vợ vua Minh Mạng; lăng Thiệu Trị – ông nội vua Đồng Khánh…
Chân dung vua Đồng Khánh_Ảnh Wikipedia
Hướng dẫn đường đến lăng Đồng Khánh
Con đường dẫn đến lăng của vị vua thứ 9 triều Nguyễn khá dễ đi, nhất là với những người lần đầu du ngoạn xứ Huế.
Khởi hành từ nhà ga Huế, du khách đi theo hướng đường Bùi Thị Xuân. Sau đó, rẽ sang đường Huyền Trân Công Chúa. Từ đây du khách sẽ nhìn thấy lăng Tự Đức. Tiếp tục đi thêm khoảng hơn 100m, để ý nhìn về hướng tay trái, bạn sẽ thấy tấm bảng chỉ dẫn đường vào lăng Đồng Khánh.
35 năm hình thành gian nan
Xây điện cho vua cha lại thành lăng cho mình
Sau khi lên ngôi, thấy lăng mộ cha chưa có điện thờ, vua Đồng Khánh hạ lệnh cho Bộ Công xây dựng điện Truy Tư để thờ cha. Ngôi điện này nằm cách lăng Kiên Thái Vương khoảng 50 mét về phía đông – đông nam.
Điện thờ Đồng Khánh cho xây dựng sau này được tu sửa_Ảnh smiletravel
Điện được khởi công xây dựng từ tháng 2-1888 đến tháng 10 năm ấy. Dù công trình chưa hoàn tất, vua Đồng Khánh cũng đã cho tổ chức lễ rước bài vị của Kiên Thái Vương từ một nhà thờ trong Thành Nội lên thờ ở đây. Đồng Khánh làm vua được 3 năm thì băng hà lúc mới 25 tuổi. Vì quá đột ngột nên Đồng Khánh chưa kịp nghĩ đến sinh phần mai sau của mình.
Vua kế vị là Thành Thái (1889 – 1907). Ông lên ngôi trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, kinh tế suy kiệt nên không thể xây cất lăng tẩm cho vua tiền nhiệm. Vậy nên đành lấy điện Truy Tư đổi làm Ngưng Hy để thờ vua Đồng Khánh. Thi hài nhà vua cũng được an táng đơn giản trên đồi Hộ Thuận Sơn, cách điện Ngưng Hy 30m về phía Tây. Toàn bộ lăng tẩm này được gọi tên là Tư lăng.
Lăng Đồng Khánh được xây dựng trong thời gian dài_Ảnh Wikipedia
Quá trình xây dựng lăng Đồng Khánh sau này
Tháng 8 năm 1917, sau khi lên ngôi được 3 tháng, vua Khải Định (1916 – 1925, con trai cả vua Đồng Khánh) đã tu sửa điện thờ và xây cất lăng mộ cho cha mình. Toàn bộ khu lăng mộ từ Bái đình, Bi đình đến Bửu thành, Huyền cung đều được kiến thiết dưới thời Khải Định. Đến tháng 7 năm 1917, mới hoàn thành. Riêng điện Ngưng Hy cùng Tả, Hữu tùng viện và Tả, Hữu tùng tự vẫn tiếp tục được tu sửa cho đến năm 1923.
Vẻ đẹp giao thoa của lăng Đồng Khánh
Nét đẹp giao thời lịch sử
Lăng Ðồng Khánh được xây dựng trong buổi giao thời của lịch sử Việt Nam. Nên kiến trúc lăng đan xen giữa kiến trúc cung đình, kiến trúc dân gian và kiến trúc mới du nhập. Việc xuất hiện hệ thống cửa kính nhiều màu và hai bức tranh miêu tả cuộc chiến tranh Pháp – Phổ thời Na-pô-lê-ông cùng một số hiện vật khác, đã nói lên ảnh hưởng của văn hóa Tây Âu.
Kiến trúc có sự giao thoa Á – Âu_Ảnh smiletravel
Hầu như được “Âu hóa” hoàn toàn từ kiến trúc, trang trí đến vật liệu xây dựng. Nhà bia là sự biến thể của kiến trúc Romance pha trộn kiến trúc Á Đông. Tượng quan viên cao, gầy đắp bằng xi măng và gạch thay cho tượng đá, ngói ác toa, gạch ca rô. Có thể nói lăng Đồng Khánh mở đầu cho thời kỳ kiến trúc pha trộn Âu, Á, Tân, Cổ.
Lăng Đồng Khánh – Kiến trúc đồ sộ bậc nhất
Về mô thức kiến trúc, lăng vua Đồng Khánh không khác gì các lăng vua Nguyễn trước đó. Cả hai khu vực lăng và tẩm có khoảng 20 công trình kiến trúc lớn nhỏ với mật độ tương đối dày.
Mô thức lăng vẫn giống các lăng thời Nguyễn_Ảnh Vntrip
Khu vực tẩm điện trong lăng Đồng Khánh
Ở khu vực tẩm điện, nhìn tổng thể các công trình vẫn mang đậm dáng xưa với lối kiến trúc trùng thiềm điệp ốc. Chính điện và các nhà cửa phụ thuộc vẫn những hàng cột sơn son thếp vàng. Tẩm điện lộng lẫy với đồ án trang trí tứ linh, tứ quý quen thuộc.
Đáng chú ý là điện Ngưng Hy, có giá trị cao về kiến trúc, hội họa và trang trí. Đây là một tòa nhà kép, làm theo kiểu thức chung của cung điện Hung ở phần sau lại được gia tăng thêm một nhà thứ ba – nhà hậu. Vì vậy, ở đây có ba hệ thống vì kèo được ghép lại với nhau theo hình chữ “tam” với hai hệ thống máng xối ở giữa.
Công trình vẫn mang lối kiến trúc xưa nội thất vàng son lộng lẫy_Ảnh: gonatour
Bên trong điện là không gian nội thất vàng son lộng lẫy. Hàng trăm hình ảnh và câu thơ được chạm khắc hoặc viết vẽ lên các pa-nô và hệ thống liên ba đố bản. Một loạt hình ảnh trang trí độc đáo ở nội điện Ngưng Hy, vẽ cảnh sinh hoạt của 24 câu chuyện trong “nhị thập tứ hiếu”. Điện Ngưng Hy đã bảo lưu được nền nghệ thuật sơn mài truyền thống của dân tộc, phát huy tối đa những hình ảnh nổi bằng đất nung tráng men màu. Không những làm nổi bật nghệ thuật trang trí ngoại thất, mà còn chịu đựng được nắng mưa xứ Huế. Điện Ngưng Hy và các nhà cửa phụ thuộc cũng đã được vua Khải Định cho trùng tu vào tháng 2-1921 và tháng 5-1923.
Điện Ngưng Hy và kiến trúc vàng son_Ảnh sưu tầm
Khu vực lăng mộ của lăng Đồng Khánh
Khu vực lăng mộ quay về hướng đông – đông nam, lấy núi Thiên Thai làm tiền án. Nếu tượng các quan viên ở lăng Tự Đức được tạc bằng đá với cỡ người quá thấp, thì tượng các quan viên ở lăng Đồng Khánh chỉ được đắp bằng vôi, gạch với dáng cao nhưng gầy. Kiến trúc lăng mộ hầu như Âu hóa, từ mô-típ trang trí đến vật liệu xây dựng, thể hiện rõ nhất là ở Bi đình.
Nhà bia lăng Đồng Khánh_Ảnh luhanhvietnam.com.vn
Bi đình là sự biến thể của kiến trúc châu Âu pha trộn với kiến trúc Á Đông. Tượng Quan viên cao, gầy đắp bằng xi măng và gạch thay cho tượng đá. Ngói ardoise thay cho ngói hoàng lưu ly, gạch ca-rô thế cho gạch bát tràng. Bài văn bia do vua Khải Định viết (xong ngày 8-10-1916) ca tụng vua cha, được khắc vào hai mặt một tấm bia bằng đá thanh. Bia được dựng ở Bi đình vào khoảng tháng 7-1917.
Tượng voi ngựa và quan viên_Ảnh sưu tầm
Vào tháng 3-1917, Bái đình mới được làm xong, được thiết lập hai hàng tượng văn. Gồm võ quan viên và voi ngựa, lát gạch giữ sân chầu, xây lan can chung quanh và dựng cửa Nghi Môn ở mặt trước.
Công trình lăng tẩm nhà Nguyễn này chỉ lưu giữ lại một nét Á Đông hiếm hoi. Đó là bức bình phong trước lăng mộ, thể hiện sự trường thọ của Đức Vua. Ngay mặt sau lăng có hai con cá chép xây bằng xi măng, vật liệu mới của Pháp. Phía trên đó có hai con rồng chầu mặt trời biểu thị tích cá chép vượt vũ môn hóa rồng.
Những điều lưu ý khi đến tham quan
Thời điểm tham quan lăng Đồng Khánh đẹp nhất
Du lịch Huế đẹp nhất và thuận tiện là vào khoảng đầu năm, từ tháng 1 đến tháng 4. Lúc này thời tiết ở dải đất miền Trung khá dễ chịu, không còn mưa mà nắng cũng dịu nhẹ. Đây là khoảng thời gian cực kỳ thích hợp để du khách có thể đi tham quan Kinh Thành – Đại Nội Huế, các khu lăng tẩm, chùa Thiên Mụ, cũng như các địa điểm du lịch đất Cố đô.
Đi lăng Đồng Khánh từ tháng 1 đến tháng 4 là đẹp nhất_Ảnh luhanhvietnam.com.vn
Giá vé và thời gian mở cửa của lăng vua Đồng Khánh
– Hiện tại, giá vé được cập nhật mới nhất của lăng:
Người lớn: 100.000 đồng/lượt.
Trẻ em từ 7-12 tuổi: miễn phí vào cổng.
– Thời gian tham quan: Lăng vua Đồng Khánh mở cửa đón khách vào tất cả các ngày trong tuần, từ thứ hai đến Chủ Nhật (khung giờ từ 7h – 17h30).
Lăng Đồng Khánh là địa điểm khó bỏ qua_Ảnh sưu tầm
Một công trình mang kiến trúc Á – Âu kết hợp cùng bề dày lịch sử, khiến lăng Đồng Khánh trở thành một trong những địa điểm khó có thể bỏ qua của du khách tứ phương.
Xem thêm:https://hanhtrinhdulich.vn/lang-tu-duc-son-thuy-huu-tinh-3985/
https://hanhtrinhdulich.vn/lang-minh-mang-nhung-dieu-chua-ke-3836/
Người viết: Trường An
An
muốn đến lăng Đồng Khánh quá