Bài chòi – nét văn hóa đặc sắc nơi phố Hội
Nếu miền Bắc có dân ca quan họ, miền Nam có đàn ca tài tử thì miền Trung lại nổi tiếng với hát bài chòi. Đặc biệt trong đó, bài chòi Hội An là một điểm sáng thu hút hàng nghìn khách du lịch khi ghé thăm phố cổ. Sau một buổi dạo phố, thưởng thức đủ các món đặc sản của Hội An, người người lại kéo nhau yên vị một góc để lắng nghe giai điệu bài chòi ngân nga bên bờ sông Hoài ngập ánh sáng. Đây chắc chắn là một trải nghiệm vô cùng mới mẻ, hấp dẫn mà bạn không thể bỏ qua.
- Lịch trình du lịch Đà Nẵng và Hội An 4 Ngày 3 Đêm
- Lịch trình du lịch Đà Nẵng – Hội An hiện đại và hoài cổ – 3 ngày 2 đêm
Bài chòi Hội An là gì?
Bài chòi Hội An là một loại hình nghệ thuật dân gian, mang hơi thở cuộc sống của người dân miền Trung nói chung và Hội An nói riêng. Bắt nguồn từ quá trình lao động và giao thoa văn hóa, nghệ thuật. Sau này, được phát triển thành một loại hình sân khấu ca kịch và trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của nhiều tầng lớp nhân dân. Bài chòi Hội An đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể. Bởi bài chòi lưu giữ được bản sắc cũng như những giá trị độc đáo của người dân tại các tỉnh miền Trung.
Bài chòi Hội An_ảnh sưu tầm
Bài chòi Hội An diễn ra lúc nào, ở đâu?
Trước đây, cứ vào dịp đầu xuân hay lễ hội thì người dân miền Trung lại bện tranh, dựng chòi, kê ván chuẩn bị cho Hội bài chòi. Nhưng hiện nay, bài chòi được diễn xướng mỗi đêm ở vườn tượng phố cổ. Do đó, du khách khi đến du lịch Hội An dễ dàng để thưởng thức nét văn hóa nghệ thuật đặc sắc này.
Bài chòi Hội An diễn ra mỗi đêm tại vườn tượng Hội An_ảnh sưu tầm
Không gian diễn xướng cần rộng rãi. Nên người ta chọn địa điểm bãi đất trống nằm dọc bờ sông Hoài để tổ chức bài chòi. Ngay khi vừa qua chùa Cầu,bạn rẽ phải rồi đi thẳng một đoạn ngắn. Bạn sẽ dễ dàng thấy khoảng đất với những mái chòi lấp ló. Đây là điểm giao thoa của 3 con đường và ngay sát chân cầu bắt qua bên kia phố cổ.
Không gian thường diễn ra Hội bài chòi ở Hội An_ảnh sưu tầm
Thời gian bắt đầu Hội bài chòi thường là 19h hằng ngày. Đó là lúc mặt trời đã ẩn nấp sau đường chân trời. Những tia nắng rực rỡ phải nhường chỗ cho ánh đèn lồng đầy sắc màu. Chính lúc này, mọi người sẽ dễ dàng ngất ngây bởi giọng hát ngọt lịm đang mời gọi đến tham gia bài chòi. Giá của mỗi thẻ bài là 30 ngàn/người.
Cứ 19h hàng ngày, du khách và người dân lại yên vị để thưởng thức bài chòi_Ảnh sưu tầm
Bài chòi Hội An có gì hấp dẫn?
Bài chòi được hiểu sơ là chơi bài trên chòi vì vậy nét đặc sắc là phải thưởng thức nghệ thuật này trên một chòi tre. Trong vườn tượng phố cổ, người ta dựng một chòi ở chính giữa – thường được gọi là chòi cái. Xung quanh là 10 chòi con. Người chơi ngồi trên chòi con còn các nghệ nhân hát chòi sẽ đứng ở chòi cái. Cảm giác vừa ngồi trên những chòi tre. Vừa lắng nghe những phách nhịp, câu hò, câu hát của những nghệ nhân hát chòi thì thật tuyệt vời làm sao.
Khách thích thú khi được thưởng thức bài chòi Hội An_ảnh sưu tầm
Những câu hát mang đậm chất người miền trung
Linh hồn của loại nghệ thuật này chính là anh Hiệu và chị Hiệu. Hai người đó là những người hát chính, sẽ hô lên câu hát mang tên con bài. Bạn sẽ cười không ngớt trước cách anh Hiệu, chị Hiệu đối đáp qua lại hóm hỉnh bằng những điệu hò, những dân ca bắt tai như hò khoan, hò chèo thuyền, vè Quảng, hát ru con,vv. Mỗi khi chìm đắm trong những câu hát lúc trầm lúc bổng đó. Bạn gần như gọt bỏ được hết mọi suy nghĩ, muộn phiền. Tâm trí chỉ còn lại những năng lượng tích cực cho một ngày mới.
Giọng hát và những điệu múa hóm hỉnh của anh Hiệu, chị Hiệu khiến nhiều người thích thú_ảnh sưu tầm
Cách thức “chơi” rất đơn giản, chỉ cần bạn chú ý và “lẳng lặng mà nghe” anh Hiệu, chị Hiệu. Bài chòi chỉ khác lô tô ở chỗ ra hiệu hát. Nên người chơi cứ tưởng tượng mình đang chơi lô tô thì sẽ dễ chơi hơn.
Con hiệu được treo lên để khách ngồi dưới đối chiếu_ảnh sưu tầm
Cách chơi bài chòi Hội An
Bộ bài dùng để chơi bài chòi là bộ tam cúc cải tiến. Bộ này có 33 lá gồm các tên như nhứt nọc, nhì nghèo, ông ầm,… được vẽ trên giấy và dán vào thẻ tre. Mỗi thẻ tre thì dán 3 con bài không trùng lặp nhau. Bộ bài thì có 3 pho là pho văn, pho vạn, pho sách. Mỗi bộ bài chỉ có 33 lá nên người ta thêm 3 lá ông ầm đen, tử cẳng đen và cửu điều đen để đủ bộ. Vào cuộc chơi thì anh, chị hiệu xóc ống, rút ra một con và xướng tên con bài đó. Khi đọc tên con bài thì anh Hiệu còn đọc thêm câu ca dao hoặc câu vè để gây hấp dẫn. Chòi nào có con bài thì gõ mõ ra hiệu. Anh Hiệu sẽ mang lá cờ nhỏ để trao cho người trúng. Nếu ai trúng 3 con bài thì “tới” và người đó sẽ là người chiến thắng ván cờ đó. Mỗi ván cờ kéo dài từ 10-15 phút.
Các thẻ bài và cờ khi bạn trúng một con hiệu trong thẻ bài _ảnh sưu tầm
Cảm xúc đọng lại khi thưởng thức bài chòi Hội An
Không chỉ có những trải nghiệm thú vị. Du khách còn được hiểu thêm những bài học ca ngợi vẻ đẹp của quê hương,đất nước. Về sự gắn kết trong cộng đồng và cả những bài học đạo đức thể hiện truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Những bài học đó đã được người nghệ nhân hát bài chòi lồng ghép trong mỗi con hiệu. Thế nhưng những câu hát được diễn xướng mỗi đêm không lặp đi lặp lại. Mà được anh Hiệu, chị Hiệu thay đổi và sáng tạo liên tục. Có như vậy mới thấy. Người nghệ nhân phải có tâm hồn lãng mạng, tài hoa làm sao khi sáng tạo những câu hát, câu vè hay, ý nghĩa và cuốn hút đến như vậy. Có lẽ, điều thú vị nhất khi tham gia bài chòi Hội An không phải là cảm giác thắng thua. Mà những câu hát mới chính là dư âm còn đọng lại trong lòng du khách.
Hát chòi trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu với người dân nơi đây _ảnh sưu tầm
Vẫn đâu đó chùa Cầu, trong lòng phố Hội còn văng vẳng câu hát:
“Chớ cầu anh biết bốn cầu, cầu nhân, cầu nghĩa, cầu tình
Chớ cầu nhân cầu nghĩa cầu tình, cầu chi cũng được, anh cầu mình với ta…” .
Mỗi ngày giọng ca vẫn đều đều vang lên trên khoảng không về đêm phố cổ_ảnh sưu tầm
Thưởng thức bài chòi Hội An là trải nghiệm vô cùng mới mẻ, hấp dẫn trong hành trình khám phá du lịch Hội An. Nếu được một lần đến Hội An, thì đừng bỏ lỡ nét văn hóa nghệ thuật này nhé.
Người viết: Oanh Thư
