Về Huế xem múa náp – xua ma đuổi quỷ
ĐIệu múa náp đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu ở các lễ hội cầu ngư, ma chay, khánh thành từ đường của người dân thôn Tân Mỹ, xã Quảng Ngạn, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Qua gần 100 năm thất truyền, múa náp đã được phục hồi nguyên bản với những nét đặc trưng truyền thống. Mỗi đường siêu, thế võ trong múa náp thể hiện tinh thần đấu tranh bất khuất của cha ông thời mở cõi, nhằm bảo vệ cuộc sống dân làng bình yên.
- Kế Hoạch Du Lịch Huế – Đi Đâu và Ăn Gì?
- Những Trải Nghiệm Phải Thử Khi Du Lịch Huế
- Lịch trình rong ruổi Huế 2 Ngày 1 Đêm
- Lịch trình khám phá ẩm thực xứ Huế 2 ngày 1 đêm
- Lịch trình trải nghiệm Huế 2 ngày 1 đêm
Lịch sử hình thành điệu múa dân gian
Tại sao gọi là múa náp?
Múa náp thực chất là tên gọi khác của múa gươm, nhưng được đổi tên lúc nào không biết. Chỉ là người ta quen gọi như vậy.
Lịch sử hình thành nhiều thăng trầm
Người dân vùng biển Tân Mỹ không biết điệu múa náp truyền thống của thôn có từ bao giờ.
Nhiều bậc cao niên trong thôn kể rằng, từ thời Gia Long (1802-1820), trong một lần đi qua thôn Tân Mỹ. Nhà vua thấy trên bờ có một nhóm người đang biểu diễn múa náp nên ghé xem. Sau khi thưởng thức các màn múa với những cử chỉ uốn lượn đặc sắc. Vua trầm trồ khen ngợi và khuyên người dân địa phương nên giữ gìn điệu múa này. Từ đó, người dân Tân Mỹ giữ gìn điệu múa náp như một “báu vật” của quê hương. Về sau, trải qua những cuộc binh đao, điệu múa này dần mai một rồi thất truyền.
Đây là điệu múa truyền thống_Ảnh: Sưu tầm
Từ năm 1994, nhận thấy sự cần thiết phải làm sống lại điệu múa để phục vụ đời sống tinh thần của dân làng. Nhiều cao niên thôn Tân Mỹ bắt tay phục dựng điệu múa cổ này. Đi đầu trong hoạt động này là các ông Trần Đình, Phan Đăng Khoa và Trần Đa. Việc phục dựng điệu múa cổ vô cùng gian nan do những người biết về điệu múa này đều đã khuất núi từ lâu. May mắn là nhiều văn bản Hán – Nôm được cất giữ tại các gia phả họ tộc trong thôn có nói về điệu múa cổ.
Làng chài Tân Mỹ nổi tiếng với điệu múa náp_Ảnh: Văn Đình Huy
Điều đặc biệt của múa náp
Sử dụng điệu múa trong lễ hội lẫn hiếu hỷ
Gia đình nào có việc hiếu hỷ, đội múa này đến – chia sẻ nỗi buồn cùng gia quyến. Đồng thời nhảy múa để xua đuổi ma quỷ, giúp linh hồn người chết được siêu thoát. Điệu múa náp thể hiện khát vọng mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng để những chuyến ra khơi luôn đầy ắp tôm cá. Ngoài ra, các đội múa còn đều đặn biểu diễn hàng tuần ở các khoảng đất trống ở thôn. Điệu múa đặc sắc, thu hút đông đảo người dân đến thưởng thức.
Múa dùng để chia buồn cùng gia đình_Ảnh: Sưu tầm
Các màn múa náp
Trước đây, điệu múa náp vốn chỉ có các màn: Tam xà, tứ trụ, vô búp (búp sen), ra nở (sen nở), đi vòng số 8. Để điệu múa sinh động hơn, những người trong Ban biên soạn múa náp làng Tân Mỹ đã cải biên. Và thêm vào một số động tác như: Tứ trụ sen, đi hàng một hàng hai và hàng chéo…
Múa náp được thêm động tác để sinh động hơn_Ảnh: maru.vn
Đặc điểm của điệu múa
Múa Náp của làng Tân Mỹ bao gồm các nhân vật là ông Cai (đứng đầu) và 20 người là thanh niên và thiếu niên chia làm năm nhóm. Người múa trong trang phục màu đỏ, vàng, xanh nước biển, xanh lá cây, hồng nổi bật. Mặc quần áo rộng, lưng quấn đai, đầu chít khăn, chân đi giày vải bó như thủy binh thời xưa. Với đạo cụ là đèn, gậy và chiếc náp dài khoảng một mét – giống như một thanh đao. Điệu múa diễn ra từ 25 – 30 phút trên nền tiếng trống kèn và dưới sự chỉ huy của đội trưởng, theo tiếng gõ cặp sênh gỗ.
Đội múa được chia thành nhiều nhóm_Ảnh thuviengiadinh.com
Múa náp là “nguồn sống” của người dân Tân Mỹ
Nhiều năm trở lại đây, múa náp Tân Mỹ đã vươn ra khỏi phạm vi thôn làng khi được đưa vào khai thác du lịch. Từ ngày múa náp vào tour, cuộc sống của người dân Tân Mỹ sôi động hẳn lên. Khắp các khoảnh đất nhỏ có mái che – vốn là nơi sinh hoạt của thôn. Nó được trưng dụng làm nơi biểu diễn.
Khách đến xem, cả đội hàng ngũ chỉnh tề rồi say sưa trong các điệu múa. Trên nền tiếng trống, khèn lúc rộn rã, khi réo rắt. Những bước di chuyển tam xà, tứ trụ, tam lang, tứ lang, vô búp, ra nở… của các em làm khách trầm trồ thán phục.
Múa phục vụ khách du lịch_Ảnh sưu tầm
Dự án du lịch cộng đồng do Trung tâm Nghiên cứu và phát triển xã hội triển khai đã đưa múa náp Tân Mỹ vào tour du lịch khám phá “Tam Giang huyền thoại”. Hàng tuần, các đoàn khách du lịch trong và ngoài nước tham gia tour khám phá vùng đầm phá Tam Giang đều ghé thôn Tân Mỹ để thưởng thức đặc sản múa náp.
Vì vậy các bạn có thể đến với Tân Mỹ những ngày lễ hội. Hay theo đoàn du lịch để nhìn thấy những điệu múa đặc sắc nhất của thôn.
Múa náp phục vụ khách du lịch_Ảnh tinbds.com
Đến làng Tân Mỹ xem múa náp, cảm nhận niềm vui lao động của người dân nơi đây là một điều thú vị. Hành trình du lịch chúc bạn có một trải nghiệm tuyệt vời về văn hóa Việt khi đến với vùng đất ven biển này.
Người viết: Trường An
