Cơm Âm phủ – món ăn “ma mị” xứ Huế

Cơm Âm phủ là món ăn rất đậm “chất Huế”, bao gồm nhiều nguyên liệu tạo thành. Món ăn đa sắc màu này rất quen thuộc với nhiều người, không phân biệt giàu nghèo, sang hèn. Đây là một trong những món ăn tiêu biểu cho nghệ thuật chế biến ẩm thực văn hóa Huế. Từ xưa, người Huế đã có câu:

“Muốn ăn cơm dĩa trữ tình
Có quán Âm phủ ma rình phía sau.”

Cơm Âm phủ hấp dẫn thực khách gần xa. (Ảnh: Sưu tầm)

Cơm Âm phủ đã cùng với nhiều món ngon xứ Huế khác tạo nên nền ẩm thực dung dị mà tinh tế của Cố đô. 

1. Top 10 Món Ăn Phải Thử Khi Du Lịch Huế
2. Lịch trình du lịch Cố Đô Huế 2 Ngày 1 Đêm
3. Lịch trình khám phá Thừa Thiên Huế 2 ngày 1 đêm
4. Lịch trình khám phá tham quan Huế 3 ngày 2 đêm
5. Lịch Trình Khám Phá Huế 3 Ngày 2 Đêm

Các câu chuyện xoay quanh cái tên “Cơm Âm phủ”

 Món ăn “hạ gục” vua chúa

Món cơm dân dã nhưng có nguồn gốc liên quan đến chuyến đi của một vị vua. (Ảnh: Sưu tầm)

Nghe đồn rằng đặc sản Huế này bắt nguồn từ câu chuyện xưa về vị vua cải trang đi vi hành khắp mọi miền. Tới khi đêm xuống, ngài tá túc nhờ nhà bà cụ góa chồng. Hoàn cảnh vốn cơ hàn nên bà góa chỉ có thể mời vua chút cơm trắng bày thêm chút rau củ. Nhà bà cụ nghèo, thắp ngọn đèn dầu tối tăm như ở âm phủ. Vì quá đói và mệt nên ngài đã ăn rất ngon miệng, hết sạch chén cơm. Khi trở về cung, nhà vua vẫn còn lưu luyến và nhớ mãi hương vị thơm ngon ấy nên đã sai đầu bếp thêm vào các nguyên liệu khác để chế biến lại. Về sau, món cơm đặc biệt này được đặt cho cái tên là “cơm âm phủ”.

Món ăn “độc đinh” của quán nửa đêm

Cơm âm phủ đã có trăm năm lịch sử. (Ảnh: Sưu tầm)

Tuy nhiên, nhiều người lại cho rằng thực chất cái tên lạ lùng này xuất phát từ một tiệm ăn ở vùng Đất mới của Huế cách đây gần 100 năm.

Đó là một tiệm ăn phục vụ đa số những người làm việc về đêm. Họ là những người dân lao động nghèo. Đôi khi có vài ba người đi xem phim, xem hát về “tạt” ngang để ăn chút cơm “dằn” bụng.

Chính vì mở vào buổi khuya (hay còn gọi là giờ âm), trong một quán cơm nghèo giữa những ánh đèn leo lét trên đường phố vắng lặng nên người ta mới đặt tên quán là Âm phủ. Và món ăn duy nhất trong quán từ đó cũng mang tên “Cơm Âm phủ.”

Người Huế xưa thường ăn khuya món cơm âm phủ. (Ảnh: Sưu tầm)

Cách làm cơm Âm phủ chuẩn vị Huế

Nguyên liệu làm cơm Âm phủ 

Nguyên liệu đa dạng làm nên món cơm Âm phủ độc đáo. (Ảnh: Sưu tầm)

Về hình thức, cơm Âm phủ Huế khá giống với cơm tấm Sài Gòn hay cơm trộn Hàn Quốc. Tuy không phải là món ăn cao lương mỹ vị chốn cung đình, nhưng cơm Âm phủ lại là món ăn vô cũng tinh tế. Món ăn là sự kết hợp vừa đậm đà, bùi bùi, dai dai, giòn giòn của các nguyên liệu. Nếu đã thử một lần, chắc chắn bạn sẽ muốn ăn được thưởng thức món ăn thêm nhiều lần nữa. Cơm Âm phủ không bắt buộc phải có những thành phần nào cố định. Bạn có thể bắt gặp rất nhiều món phụ quen thuộc như thịt nạc, giò, thịt nướng, nem chua, tôm, trứng, dưa leo, rau củ,… 

Các thành phần trong đĩa cơm âm phủ được chế biến và trình bày khéo léo. (Ảnh: Sưu tầm)

Tuy đơn giản nhưng để có được món cơm Âm phủ ngon đúng điệu không phải là chuyện dễ. Các thành phần phải được lựa chọn tỉ mỉ, chế biến một cách khéo léo. Chẳng hạn, cơm nấu phải chọn gạo ngon, dẻo và thơm. Vì cơm trắng được đặt ở trung tâm nên loại gạo được chọn phải có chất lượng tốt nhằm đảm bảo tổng thể hài hòa.

Thịt nạc vai là loại thịt ngon nhất cho món cơm Âm phủ. (Ảnh: Sưu tầm)

Thịt nạc có thể chọn ở nhiều bộ phận khác nhau nhưng ngon nhất là nạc vai. Trứng dùng cũng phải là loại trứng vịt. Khi chế biến, người ta không nêm thêm mắm muối mà chỉ đánh bông rồi tráng chảo. Chính điều này đã làm nên hương vị độc đáo của cơm  với sự tinh tế và hài hòa của hương vị, màu sắc. 

Quá trình chế biến cơm âm phủ

Để có cơm ngon, không cần phải dùng bếp củi như ngày xưa, bạn có thể dùng nồi cơm điện để thay thế. Muốn cơm mềm, dẻo mà không ngán, để lâu cũng không quá khô, bạn ngâm gạo chừng 2 tiếng trong nước lạnh rồi cho hông cơm bằng vỉ. 

Cơm âm phủ – món ngon vừa mộc mạc vừa thanh tao. (Ảnh: Sưu tầm)

Đầu tiên, bạn xắt thịt thành từng miếng vừa ăn. Tiếp đó, thịt được ướp với các gia vị như tỏi, muối, đường, tiêu, nước mắm rồi đem đi nướng.

Sau đó, bạn chuyển qua chuẩn bị trứng và tôm. Tôm hấp chín, bóc vỏ, lấy nạc rồi giã nhỏ. Tiếp đó, tôm được cho vào chảo, không cần thêm dầu, đảo đều tay cho tơi khô.
Các nguyên liệu trong món cơm Âm phủ được thái sợi vừa ăn tương tự như món bún thang. Nếu thích ăn ghém, bạn có thể cho thêm chút cà rốt ngâm chua ngọt, dưa kiệu, nem chua,… 

 
Một chén cơm trắng ở giữa, xung quanh người ta sẽ thái một ít rau củ, một ít thịt, giò chả. (Ảnh: Sưu tầm)

Cuối cùng, tất cả nguyên liệu được xếp lên đĩa, đan xen đối xứng quanh phần cơm ở giữa. Nhiều gam màu đẹp mắt mang lại sự hài hòa, tươi tắn như bông hoa nở trên mặt đĩa. Khi mới thưởng thức, bạn sẽ không thể nào liên tưởng đến cái tên “âm phủ” có phần u tối. 

Chén nước mắm tỏi ớt đặc biệt bên cạnh đĩa cơm nức tiếng xứ Huế. (Ảnh: Sưu tầm)

Đến khi thưởng thức, đừng quên bát nước mắm chua ngọt dọn kèm. Chỉ cần rưới lên và trộn đều, bạn đã có thể thưởng thức trọn vẹn hương vị đĩa cơm “ma mị” này. 

Địa chỉ thưởng thức cơm Âm phủ tại Huế

Mấy mươi năm trước tại xóm Đất Mới, có một quán ăn được dựng từ tranh tre cho trai tài, gái sắc lót dạ sau phút giây hoan lạc. Sau này xóm Đất Mới không còn khách nên người lui tới cũng ít dần. “Quán cơm Âm Phủ” từ đó mở cả ngày phục vụ  những phần cơm giá rẻ mà ngon. 

Đến năm 1936, Sân vận động Bảo Long (nay là sân vận động Tự Do) tổ chức trận chung kết Giải bóng tròn Đông Dương. Nhân cơ hội này, người ta dựng quán Âm Phủ khang trang hơn để dân mê thể thao tụ tập ăn uống, bình luận và cá độ. Cái không khí âm u từ quá dần đổi thành ánh đèn điện sáng bừng.  

Quán cơm Âm phủ trên đường Nguyễn Thái Học đã mở cửa gần trăm năm nay. (Ảnh: @fuongsfood)

Hiện nay, quán cơm âm phủ mở ở đường Nguyễn Thái Học gần sát khách sạn Thiên Đường. Thế người Huế mới hay ví von: “Ăn cơm Âm Phủ, ngủ khách sạn Thiên Đường”.

Cơm Âm Phủ 51 Nguyễn Thái Học.
Địa chỉ: Số 51 Nguyễn Thái Học, Phú Hội, Thành phố Huế, Thừa Thiên Huế.
Giờ mở cửa: 5:00 – 22:00
Giá: 20.000đ – 35.000 VNĐ

Cơm Âm Phủ 35 Nguyễn Thái Học.
Địa chỉ: Số 35 Nguyễn Thái Học, Phú Hội, Thành phố Huế, Thừa Thiên Huế.
Giờ mở cửa: 5:00 – 22:00

Một đĩa cơm âm phủ thơm ngon chỉ có giá từ 20.000 – 35.000 VNĐ. (Ảnh: Sưu tầm)

Cả hai quán ăn này đều có nhân viên đông và phục vụ nhiệt tình nên bạn cứ yên tâm sẽ có phần ăn ngay mà không phải chờ lâu nhé. Khi dùng hết rau hoặc đu đủ ăn kèm bạn có thể gọi thêm nếu thích. 

Quả thật, món ăn nổi tiếng với cái tên “lạ lùng” – cơm Âm phủ này chỉ ngon nhất khi ăn trên đất Huế. Nếu có dịp đến thăm cố đô Huế, bạn hãy chọn cho mình một góc quán nhỏ trên đường Nguyễn Thái Học và thưởng thức món cơm đậm chất Huế này nhé.

Người viết: Minh Châu

Xem thêm: “Bánh canh Nam Phổ ăn hiền!”